Hieronder staan een aantal zaken genoemd waar u ruim van tevoren rekening mee moet houden.

• Gebruikt u ijzertabletten?(ferro-gradumed of ferrofumeraat) Dan moet u daar 10 dagen van tevoren mee stoppen. Deze tabletten zorgen voor een zwarte aanslag op het darmslijmvlies. Hierdoor kan de arts het darmslijmvlies niet goed beoordelen.
• Medicijnen ophalen bij de apotheek. Om de darmen goed schoon te spoelen gebruikt u de laxeermiddelen: Bisacodyl en Moviprep. U krijgt hiervoor een recept toegestuurd. U kunt beide middelen bij uw apotheek of bij de ziekenhuisapotheek ophalen. Het is belangrijk dat u zich houdt aan de voorbereiding die in deze folder staat. Let op: dit kan afwijken van wat er in de bijsluiter van Moviprep staat.
  U hoeft maar 2 tabletten Bisacodyl in te nemen. Ook als u van uw apotheek een strip of doosje tabletten mee krijgt.
• Uw Actueel Medicatie Overzicht (AMO) opvragen. Het is voor uw arts belangrijk om te weten welke medicijnen u gewend bent te gebruiken. Uw eigen apotheker kan dit overzicht voor u printen.
• Gebruikt u bloedverdunners? Tijdens de coloscopie kunnen stukjes weefsel weggenomen worden. Soms veroorzaakt dit wat bloedverlies.
  • Heeft u een stoornis van de bloedstolling? Of gebruikt u medicijnen die de bloedstolling beïnvloeden, zoals Acenocoumarol (Sintrom®) en fenprocoumon (Marcoumar®)? Dan moet u hiermee stoppen, in overleg met de arts die deze medicijnen heeft voorgeschreven. Tijdens het intakegesprek is dit met u besproken. Heeft u geen intakegesprek gehad? Overleg dan met uw arts. Wanneer deze aanraadt om met de medicijnen te stoppen, neemt u zelf contact op met de Trombosedienst, uiterlijk 5 dagen voor het onderzoek. Zij zorgen ervoor dat de stolling van uw bloed goed is op de dag van het onderzoek.
  • Gebruikt u bloedverdunnende middelen zoals aspirine, Ascal®, acetylsalicylzuur, clopidogrel (Grepid®/Plavix®) en Carbasalaatcalcium? Dan mag u deze gewoon blijven gebruiken.
  • Gebruikt u 2 bloedverdunnende middelen samen? Dan moet u 1 van beide middelen voor het onderzoek stoppen. Dit gebeurt altijd in overleg met de arts die dit medicijn heeft voorgeschreven.
  • Gebruikt u bloedverdunnende middelen zoals dabigatran (Pradaxa®), rivaroxaban (Xarelto®) en apixaban (Eliquis®), de zogenaamde NOAC’s? Overleg dan met uw behandelend arts of en wanneer u moet stoppen met deze middelen.
• Bent u diabetespatiënt? Dan moet u speciale maatregelen treffen. Lees de folder voor mensen die insuline gebruiken, of voor mensen die tabletten gebruiken. Heeft u hierna nog vragen? Neem dan contact op met uw diabetesverpleegkundige.
• Heeft u een darmstoma?
  • Als u een colostoma heeft, dan volgt u de voorbereidingen zoals deze staan beschreven in deze folder. Vraag aan uw leverancier van medische hulpmiddelen om ileozakjes als u deze nog niet heeft, zodat u het zakje regelmatig kunt legen.
  • Heeft u een ileostoma? In dat geval verloopt de voorbereiding anders. U hoeft bijvoorbeeld geen Moviprep te drinken. U wordt voor de voorbereiding op de coloscopie een aantal dagen opgenomen op een verpleegafdeling in plaats van de afdeling Dagbehandeling. De verpleegkundige op de afdeling informeert u over de voorbereiding.
  • Heeft u vragen? Neemt u dan contact op met de stomaverpleegkundige:(073) 553 60 05.
• Heeft u een ICD (inwendige defibrillator) of een pacemaker? Als dit bij ons bekend is, informeren we de pacemakertechnicus over het onderzoek. Mogelijk wordt uw pacemaker na het onderzoek gecontroleerd. Bij een ICD is een pacemakertechnicus aanwezig tijdens het onderzoek.
• Bent u (mogelijk) zwanger? Dan moet u dit zeker melden aan de arts die het onderzoek aanvraagt én aan de Maag-, Darm-, Leverarts. Afhankelijk van uw klachten besluit de arts of en hoe het onderzoek gebeurt.
• Vervoer naar huis regelen. Omdat u een slaapmiddel krijgt, kunt u zich na afloop van het onderzoek nog uren slaperig en suf voelen. Uw reactievermogen is vertraagd. U mag daarom, tot 24 uur na het onderzoek, niet zelfstandig deelnemen aan het verkeer: autorijden, fietsen of alleen met het openbaar vervoer/taxi reizen. Zorgt u ervoor dat iemand u die dag naar huis kan brengen.
• Geen belangrijke afspraken plannen. Na het onderzoek kunt u nog enige uren onder invloed zijn van het slaapmiddel. Zorg er daarom voor dat u de dag van het onderzoek geen belangrijke afspraken heeft of beslissingen hoeft te nemen.

Om de darm van binnen goed te kunnen bekijken, moet deze helemaal schoon zijn. Daarvoor volgt u het stappenplan wat hieronder staat uitgewerkt.

2 dagen voor het onderzoek start u met een licht verteerbaar dieet. U mag alleen nog de onderstaande voedingsmiddelen. Wat hier NIET staat vermeld, mag u NIET meer eten tot na het onderzoek.

Wat mag u wel eten?

Broodmaaltijden:

• beschuit, witbrood en lichtbruinbrood zonder pitjes;
• boter, margarine en halvarine;
• chocoladepasta, hagelslag, honing, stroop en jam ZONDER pitjes;
• kaas, alle soorten;
• magere vleeswaren: kipfilet, achterham, rosbief en runderrookvlees.

Fruit:

• appelmoes of vruchtenmoes;
• zacht, rijp fruit of fruitconserven zonder pitjes, vezels of schil.

Warme maaltijd:

• aardappelen, pasta (bijv. macaroni, geen volkoren), witte rijst;
• groenten gaargekookt: bietjes, bloemkool, broccoli of worteltjes;
• kip zonder vel; mager vlees (licht gebraden) of vis;
• soep met stukjes vlees, vermicelli en/of soepballetjes (maar zonder groenten).

Nagerecht:

• vla, pudding, kwark of yoghurt (zonder vezels of fruit waar pitjes in zitten).

Dranken:

• u mag alles drinken, ook koffie met suiker en melk.

U neemt 2 dagen vóór het onderzoek om 22.00 uur 2 tabletten Bisacodyl 5 mg in.

Deze tabletten hebben een laxerende werking. Sommige mensen merken dit direct, anderen merken er nauwelijks iets van.

1 dag voor het onderzoek mag u alleen nog vloeibare voeding.

• Op deze dag mag u alleen nog vla, kwark, yoghurt (zonder vezels of fruit waar pitjes in zitten) of heldere/gebonden soep zonder stukjes daarin (gladde soep zonder groenten).
• U mag deze dag alleen nog dranken nemen zonder stukjes. Denkt u hierbij aan water, vruchtensap zonder vruchtvlees, frisdranken, koffie en thee (met melk en suiker).
• Vanaf 18.00 uur stopt u met eten, tot na het onderzoek. U gaat starten met het drinken van laxeermiddel.

Volg stap 4a voor laxeren als u zich vóór 9.00 uur moet melden.

Volg stap 4b voor laxeren als u zich na 9.00 uur moet melden.

Onderstaande instructie geldt als u moet spoelen met Moviprep. Moet u laxeren met een ander middel? Lees dan de instructie voor Klean-Prep of Picoprep.

Moet u zich de volgende dag tussen 7.00 en 9.00 uur melden in het ziekenhuis?

Dan begint u de dag vóór het onderzoek tussen 18.00 en 19.00 uur met het drinken van 1 liter Moviprep.

• Leeg allebei de zakjes (A en B) in een maatbeker van 1 liter.
• Giet er vervolgens 1 liter drinkwater bij en roer dit tot een heldere vloeistof. Dit kan 5 minuten duren.
• Drink iedere 10 minuten 1 glas van de klaargemaakte vloeistof tot deze op is.
• Aanbeveling: drink de Moviprep gekoeld en eventueel met een rietje zodat de vloeistof verder in uw mond komt. U mag eventueel ook een scheutje limonadesiroop (geen rode!) of citroensap toevoegen.

Na het drinken van 1 liter Moviprep, drinkt u tussen 19.00 en 21.00 uur 2 liter heldere vloeistof. Dit zijn uitsluitend dranken waar u doorheen kunt kijken zoals water, ranja (geen rode!) of heldere bouillon zonder stukjes.

Het laxeren kan hoofdpijn veroorzaken en het is ook mogelijk dat u het kouder heeft dan normaal.

Door het drinken van Moviprep merkt u dat u regelmatig naar het toilet moet. Uw ontlasting moet uiteindelijk uit een heldere (theekleurige) vloeistof bestaan. Als u daarover twijfelt, kunt u een paar glazen water extra drinken.

LET OP: drink alle voorgeschreven laxeer- en heldere vloeistoffen op, ook als u denkt dat uw darm schoon is. Het blijkt dat bij mensen die minder drinken dan de voorgeschreven liters, de darm toch niet goed schoon is.

Onderstaande instructie geldt als u moet spoelen met Moviprep. Moet u laxeren met een ander middel? Lees dan de instructie voor Klean-Prep of Picoprep.

Moet u zich de volgende dag na 9.00 uur in het ziekenhuis melden?

Dan begint u de dag vóór het onderzoek tussen 19.00 en 20.00 uur met het drinken van 1 liter Moviprep:

• Leeg allebei de zakjes (A en B) in een maatbeker van 1 liter.
• Giet er vervolgens 1 liter drinkwater bij en roer dit tot een heldere vloeistof. Dit kan 5 minuten duren.
• Drink iedere 10 minuten 1 glas van de klaargemaakte vloeistof tot deze op is.
• Aanbeveling: drink de Moviprep gekoeld en eventueel met een rietje zodat de vloeistof verder in uw mond komt. U mag eventueel ook een scheutje limonadesiroop (geen rode!) of citroensap toevoegen.

Na het drinken van 1 liter Moviprep, drinkt u tussen 20.00 en 21.00 uur 1 liter heldere vloeistof. Dit zijn uitsluitend dranken waar u doorheen kunt kijken zoals water, ranja (geen rode!) of heldere bouillon zonder stukjes. ;

Het laxeren kan hoofdpijn veroorzaken en het is ook mogelijk dat u het kouder heeft dan normaal.

Door het drinken van Moviprep merkt u dat u regelmatig naar het toilet moet. Uw ontlasting moet uiteindelijk uit een heldere (theekleurige) vloeistof bestaan. Als u daarover twijfelt, kunt u een paar glazen water extra drinken.

LET OP: drink alle voorgeschreven laxeer- en heldere vloeistoffen op, ook als u denkt dat uw darm schoon is. Het blijkt dat bij mensen die minder drinken dan de voorgeschreven liters, de darm toch niet goed schoon is.

Moet u zich op de dag van het onderzoek vóór 9.00 uur melden? Dan leest u hier welke voorbereidingen voor u gelden.

• Op de dag van het onderzoek mag u niets eten tot na het onderzoek.
• U drinkt nog 1 liter Moviprep. Dit moet u opgedronken hebben 2 uur voordat u zich meldt. Als u zich bijvoorbeeld om 8.00 uur moet melden, dan moet u vóór 6.00 uur uw Moviprep gedronken hebben. Begin dus tijdig met het drinken.
• Advies: drink de Moviprep gekoeld en eventueel met een rietje zodat de vloeistof verder in uw mond komt. U mag eventueel ook een scheutje limonadesiroop (geen rode!) of citroensap toevoegen.
• U mag gerust ook water en thee drinken, maar ZONDER melk en suiker.
• Gebruikt u medicijnen? Deze mag u 1,5 uur vóórdat u start met het drinken van Moviprep innemen. Na het onderzoek innemen mag ook.
• Rookt u? Dit wordt sterk afgeraden de dag van het onderzoek.

De voorbereiding is klaar als uw ontlasting na het drinken van de Moviprep uit een heldere (theekleurige) vloeistof bestaat, zonder vaste bestanddelen. Als u daarover twijfelt, kunt u tot 2 uur voor uw aanmeldtijd een paar glazen water extra drinken.

Deze instructie geldt als u moet spoelen met Moviprep. Moet u laxeren met een ander middel? Lees dan de instructie voor Klean-Prep of Picoprep.

Moet u zich op de dag van het onderzoek na 9.00 uur melden? Dan leest u hier welke voorbereidingen voor u gelden.

• Op de dag van het onderzoek mag u niets eten tot na het onderzoek.
• U drinkt nog 1 liter Moviprep en nog 1 liter heldere vloeistof (dranken waar u doorheen kan kijken). Dit moet u opgedronken hebben 2 uur voordat u zich meldt. Als u zich bijvoorbeeld om 12.00 uur moet melden, dan moet u vóór 10.00 uur uw Moviprep en heldere vloeistof gedronken hebben. Begin dus tijdig met het drinken.
• Aanbeveling: drink de Moviprep gekoeld en eventueel met een rietje zodat de vloeistof verder in uw mond komt. U mag eventueel ook een scheutje limonadesiroop (geen rode!) of citroensap toevoegen.
• Gebruikt u medicijnen? Deze mag u 1,5 uur vóórdat u start met het drinken van Moviprep innemen. Na het onderzoek innemen mag ook.
• Rookt u? Dit wordt sterk afgeraden de dag van het onderzoek.

De voorbereiding is klaar als uw ontlasting na het drinken van de Moviprep en de heldere vloeistoffen uit een heldere (theekleurige) vloeistof bestaat, zonder vaste bestanddelen. Als u daarover twijfelt, kunt u tot 2 uur voor uw aanmeldtijd een paar glazen water extra drinken.

Deze instructie geldt als u moet spoelen met Moviprep. Moet u laxeren met een ander middel? Lees dan de instructie voor Klean-Prep of Picoprep.

Lukt het niet om het laxeermiddel helemaal op te drinken? Of komt de ontlasting niet op gang? Of heeft u bijvoorbeeld last van misselijkheid of braken? Neemt u dan contact op met het Jeroen Bosch Ziekenhuis:

• Tijdens kantooruren: afdeling Endoscopie, (073) 553 30 51.
• Buiten kantooruren: afdeling Spoedeisende Hulp, (073) 553 27 00.

U krijgt een slaapmiddel (‘roesje’) voor het onderzoek (dit is geen narcose!). In verband met de voorbereidingen op dit slaapmiddel en de nazorg, is een dagopname nodig op een verpleegafdeling. Het onderzoek zelf vindt plaats op de afdeling Endoscopie.

• Heeft u bezwaar tegen het gebruik van het slaapmiddel? Geeft u dit dan binnen 24 uur na het ontvangen van deze afspraak door aan de afdeling Endoscopie. Op de dag van het onderzoek gaat u rechtstreeks naar de afdeling Endoscopie.
• Kunt u niet naar uw afspraak komen? Geeft u dit dan uiterlijk 48 uur (twee werkdagen) vóór de afspraak door. De afdeling Endoscopie is te bereiken op werkdagen vanaf 8.30 uur tot 17.00 uur via telefoonnummer (073) 553 30 51 (keuze 1).

• Uw geldig legitimatiebewijs (geldig paspoort, rijbewijs, identiteitskaart of vreemdelingenkaart).
• Uw patiëntenpas van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Heeft u nog geen patiëntenpas of kloppen de gegevens niet meer? Laat dan een (nieuwe) patiëntenpas maken voordat u naar uw afspraak gaat. Dit kan op alle locaties van het ziekenhuis, behalve Zaltbommel Gamerschestraat.
• Uw Actueel Medicatie Overzicht (AMO).
• Schoon ondergoed en wat toiletspullen.
• Schoenen waar u gemakkelijk in en uit stapt, of stevige pantoffels.
• Een lege weekendtas. Hierin kunt u uw kleding, schoenen, enzovoorts doen. Deze tas gaat met u mee naar het onderzoek.

Wij raden u aan om waardevolle spullen thuis te laten. Laat nooit uw portemonnee, sieraden of andere kostbare zaken in uw patiëntenkamer achter. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor beschadiging, verlies of diefstal van uw persoonlijke eigendommen.

Een verpleegkundige ontvangt u op de afdeling, bereidt u voor op het onderzoek en plaatst een infuusnaaldje in uw arm. Vervolgens brengt de verpleegkundige u naar de afdeling Endoscopie waar u het onderzoek krijgt. De afgesproken tijd van het onderzoek is een richttijd en kan mogelijk afwijken.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door een specialist, een ervaren verpleegkundig endoscopist die hier speciaal voor is opgeleid, of door een Maag-, Darm-, Leverarts in opleiding.

Tijdens het onderzoek ligt u vooral op uw linkerzij. Via het infuusnaaldje krijgt u een slaapmiddel en/of pijnstiller toegediend. Dit betekent niet dat u onder narcose bent, maar u merkt hierdoor veel minder van het onderzoek. Sommige mensen worden alleen wat rustiger van dit slaapmiddel. Anderen vallen in slaap, maar reageren nog wel als ze worden aangesproken. Tijdens het onderzoek controleren we uw hartslag, het zuurstofgehalte in uw bloed en de bloeddruk.

De arts brengt de coloscoop voorzichtig in de anus. Daarna wordt deze langzaam steeds verder in de dikke darm opgevoerd. Er kan via de coloscoop wat lucht of koolstofdioxide (CO2) in uw darm worden geblazen zodat de darm zich kan ontplooien. Hierdoor kan de arts de darmwand beter bekijken. Door het opvoeren van de coloscoop en het inblazen van lucht kunt u pijnlijke darmkrampen krijgen. Waarschijnlijk moet u hierdoor ook winden laten. Dit is heel normaal, u hoeft zich hier niet voor te schamen.

De arts kan tijdens de coloscopie een stukje weefsel wegnemen voor verder onderzoek. Dit wordt een biopsie genoemd. Het nemen van biopten is niet pijnlijk. Wel kunt u hierdoor wat bloedverlies krijgen. Ook kan de arts goedaardige gezwellen (poliepen) van de dikke darm weghalen tijdens het onderzoek. Ook dit is niet pijnlijk. De weggehaalde stukjes worden vervolgens nauwkeurig onder de microscoop onderzocht.

Hoe lang het onderzoek duurt, hangt af van:

• de lengte van de dikke darm;
• de bochten in de darm;
• of een behandeling noodzakelijk is, bijvoorbeeld het weghalen van poliepen.

Meestal duurt het onderzoek ongeveer 30 minuten.

U hoort meteen na het onderzoek, hoe het onderzoek verlopen is. Daarna wordt u weer naar de afdeling Dagbehandeling gebracht. Hier kunt u bijkomen van het onderzoek en kan het slaapmiddel uitwerken. Houdt u er rekening mee dat u zich na het onderzoek nog suf kunt voelen. Het is mogelijk dat u zich het onderzoek niet goed kunt herinneren. Dit is een gevolg van het slaapmiddel.

Na het onderzoek moet u op de uitslaapkamer van de afdeling Dagbehandeling blijven totdat u weer goed wakker bent. Dit duurt ongeveer 1 uur en daarna mag u weer naar huis. In verband met het slaapmiddel mag u, tot 24 uur na het onderzoek, niet zelfstandig aan het verkeer deelnemen. U mag ook niet alleen naar huis gaan, ook niet met het openbaar vervoer. Zorgt u er daarom voor dat iemand u komt ophalen.

Zijn er geen bijzonderheden en voelt u zich weer goed, dan krijgt u iets te eten en te drinken.

Wij adviseren u om de eerste 24 uur na het onderzoek geen alcohol te drinken in verband met het slaapmiddel dat u heeft gehad.

U kunt nog enkele dagen last hebben van een veranderd ontlastingspatroon, lichte buikpijn en lucht in de darmen. Dit gaat vanzelf over. Als u dat wilt, mag u paracetamol gebruiken.

Een coloscopie is in het algemeen een veilig onderzoek. Complicaties komen niet vaak voor, in minder dan 1% van het aantal onderzoeken.

• Soms kan tijdens het onderzoek een scheurtje of gaatje in de darmwand ontstaan. Dit noemen we een perforatie. De belangrijkste klacht die u hierbij krijgt is buikpijn en later koorts. De kans op een perforatie is groter wanneer:
  • de darm erg ontstoken is;
  • er veel uitstulpingen (divertikels) zijn;
  • er een vernauwing zit;
  • er nog een andere behandeling is gedaan.
• Vooral bij het weghalen van poliepen kan een bloeding optreden. Een dergelijke bloeding kunt u direct tijdens de behandeling krijgen. Dit kan tot veertien dagen na het weghalen van de poliepen gebeuren. Meestal stopt het bloedverlies weer vanzelf. Soms moet een arts de bloeding stoppen.
• Door het slaapmiddel kunt u ademhalingsproblemen en/of stoornissen in de hartfunctie krijgen. Daarom bewaken we uw hartslag en ademhaling nauwkeurig gedurende het onderzoek, zodat we kunnen ingrijpen als dat nodig is. Na het onderzoek wordt u teruggebracht naar de afdeling. Ook hier worden uw hartslag en ademhaling bewaakt tot minimaal één uur na het onderzoek.

Wie kunt u bellen als er complicaties zijn?

Krijgt u thuis last van steeds erger wordende buikpijn, koorts en/of hevig bloedverlies? Neemt u dan contact op met het Jeroen Bosch Ziekenhuis.

• Tijdens kantooruren: afdeling Endoscopie, (073) 553 30 51.
• Buiten kantooruren: afdeling Spoedeisende Hulp, (073) 553 27 00.

Normaal gesproken bespreekt de specialist of huisarts die het onderzoek voor u heeft aangevraagd de definitieve uitslag met u. Vaak is dat telefonisch. Tijdens dit gesprek zal ook een advies voor eventuele verdere controle met u worden besproken.

Bent u via het Bevolkingsonderzoek Darmkanker naar het Jeroen Bosch Ziekenhuis verwezen voor een coloscopie? Dan wordt u altijd gebeld over de definitieve uitslag.

Bent u door de huisarts of een andere specialisme in het Jeroen Bosch Ziekenhuis verwezen? Dan ontvangt u, als dat nodig is, een afspraak op de polikliniek na het onderzoek.