Ozanimod, ponesimod en fingolimod zorgen ervoor dat witte bloedcellen (T-lymfocyten) worden vastgehouden in de lymfeklieren. Daardoor hebben de witte bloedcellen veel minder kans om zich naar de hersenen te verplaatsen en komen er minder ontstekingen voor in de hersenen.

Let op: voor ieder medicijn kunnen er andere onderzoeken nodig zijn.

• Voordat u start met ozanimod, ponesimod of fingolimod wordt er bloedonderzoek gedaan. U kunt bloed laten prikken in het Jeroen Bosch Ziekenhuis of bij een van de prikposten. De uitslagen worden naar het MS-behandelcentrum gefaxt.
• De MS-verpleegkundige controleert 1 keer uw bloeddruk voordat u start met de behandeling.
• Uw huisarts controleert uw huid op huidafwijkingen voordat u start met de behandeling. Bij afwijkende plekken verwijst de huisarts u door naar de dermatoloog.
• Voordat u start met fingolimod heeft u 1 keer een afspraak bij de cardioloog. Er wordt een hartfilmpje (E.C.G.) gemaakt om te controleren of er geen hartafwijkingen zijn.
• Voordat u start met ozanimod of ponesimod wordt er een hartfilmpje (E.C.G.) gemaakt. Een standaard afspraak bij de cardioloog is niet nodig. Soms is een beoordeling van de cardioloog nodig als u een hartaandoening heeft.
• Bij sommige aandoeningen vanuit het verleden, onderzoekt de oogarts u.

Het is belangrijk dat u de MS-verpleegkundige laat weten wanneer u precies gaat starten met het medicijn, om vervolgafspraken af te spreken.

Als u fingolimod voor de eerste keer gebruikt, kan het zijn dat uw hartslag vertraagt. Dit gebeurt meestal binnen enkele uren. Daarom neemt u de eerste keer het medicijn in op de afdeling Dagbehandeling Cardiologie. Hier registreren we uw hartritme tot 6 uur na inname van fingolimod. De verpleegkundige maakt ook een hartfilmpje en controleert uw bloeddruk.

Gebruikt u ozanimod of ponesimod voor de eerste keer, dan hoeft u niet naar het ziekenhuis. U kunt het medicijn gewoon thuis innemen. Bij deze medicijnen wordt de dosering langzaam opgebouwd.

• Ozanimod en fingolimod krijgt u in de vorm van een capsule. Ponesimod krijgt u in de vorm van een tablet. 
• U neemt het medicijn 1 keer per dag in, doe dit het liefst op een vast moment. 
• Neem het medicijn in met een half glas water, zonder te kauwen. 
• Bescherm uw huid tegen de zon. Bij lang gebruik is uw huid namelijk gevoeliger voor schade door de zon. Ga ook niet onder de zonnebank. 

Wat moet u doen als u het medicijn vergeten bent in te nemen?

Bij een vergeten dosering, is het advies afhankelijk van hoe vaak u het bent vergeten. Dit verschilt ook per medicijn.

Ozanimod

• De eerste 14 dagen: Neem contact op met uw arts of apotheker als u het medicijn 1 keer bent vergeten.
• Vanaf dag 15: Is het nog dezelfde dag, neem de capsule dan nog in. Is het al de volgende dag? Sla dan over.
• U bent het medicijn 2 keer of vaker vergeten: Neem contact op met de arts of apotheker.

Ponesimod

• Heeft u 3 of minder tabletten achter elkaar vergeten? Dan kunt u doorgaan met de behandeling door de eerste tablet in te nemen die u vergeten bent (zie bijsluiter voor extra informatie).
• Heeft u 4 of meer tabletten achter elkaar vergeten? Neem dan contact op met uw arts. U mag niet doorgaan met uw behandeling zonder met uw arts te overleggen. U moet namelijk opnieuw beginnen, met een nieuwe startverpakking. Ook moet uw hart misschien opnieuw gecontroleerd worden.

Fingolimod

• De eerste 14 dagen: Neem contact op met uw arts of apotheker als u het medicijn 1 keer bent vergeten.
• Vanaf dag 15: Neem de vergeten capsule niet meer in. U neemt de volgende capsule in op de normale tijd.
• U bent het medicijn 2 keer of vaker vergeten: Neem contact op met uw arts of apotheker.

Levering

Het medicijn wordt geleverd door de Jeroen Bosch Apotheek. 

Geneesmiddelen en milieu

• Bestel niet meer medicijnen dan u denkt nodig te hebben.
• Spoel medicijnen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak.
• Lever oude medicijnen in bij de apotheek als u ze niet meer gebruikt. Als u medicijnen op de juiste manier afvoert, worden ze op een verantwoorde manier vernietigd en komen ze niet in het milieu terecht.

Betrouwbare informatie over medicijnen nodig?

Kijk hiervoor op www.apotheek.nl

Wij controleren regelmatig of deze informatie nog actueel is. Maar de ontwikkelingen op het gebied van medicijnen gaan heel snel. Soms is bepaalde informatie mogelijk toch al weer achterhaald of verouderd. Als u hierover vragen heeft stel deze dan aan de MS-verpleegkundige.

• De vervolgafspraken plannen we samen met u via de app 'Thuismeten'.
• Na 6 maanden krijgt u een MRI-scan van de hersenen. Er wordt dan ook een controleafspraak gepland bij de neuroloog om de uitslag van de MRI-scan te bespreken.
• Daarna wordt er meestal iedere 6 maanden een afspraak voor u gemaakt. Dit gebeurt vaak om en om bij de MS-verpleegkundige en de neuroloog.
• De eerste jaren krijgt u ieder jaar een MRI-scan van de hersenen.

Controle van uw bloed

Naast de controle-afspraken moet u regelmatig bloed laten prikken. De controles van uw bloed zijn belangrijk voor een veilig gebruik van het medicijn. Als u meerdere keren uw bloed niet laat controleren, dan kan de arts het voorschrijven van het medicijn (tijdelijk) stopzetten.

Het bloedonderzoek is in maand 1, 3, 6, 9 en 12, nadat u bent begonnen met het medicijn. Daarna gebeurt dit elke 6 maanden. Het MS-centrum stuurt u de formulieren voor het bloedprikken. U kunt de uitslagen vinden in MijnJBZ. Als de bloeduitslagen afwijkend zijn, dan belt de MS-verpleegkundige of de neuroloog u.

Controle van uw bloeddruk

U kunt uw bloeddruk thuis zelf controleren met een bloeddrukmeter die u kunt krijgen van het Thuismonitoringscentrum. U controleert uw bloeddruk nadat u bent begonnen met het medicijn in maand 1, 3, en 6.

De MS-verpleegkundige kan ook uw bloeddruk meten in het ziekenhuis. Daarna controleert u of uw huisarts 1 keer per jaar uw bloeddruk.

Controle door oogarts

Na het starten met het medicijn heeft u na 3 tot 4 maanden 1 keer een afspraak bij de oogarts. Die onderzoekt of er een mogelijke vochtophoping in de gele vlek van het netvlies is (macula-oedeem). Meestal is deze controle maar 1 keer, behalve als er uit dit onderzoek bijzonderheden komen.

Huidcontrole

Het advies is om 1 keer per jaar uw huid te laten controleren. Dit kan meestal bij de huisarts.

Zoals bij elk medicijn kunnen ozanimod, ponesimod en fingolimod bijwerkingen geven. Niet iedereen heeft daar last van. De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

Mogelijke klachten hierbij zijn: duizeligheid, vermoeidheid, misselijkheid en/of hartkloppingen.

Wat kunt u doen bij deze klachten:

• Drink voldoende water.
• Meet uw bloeddruk met de bloeddrukmeter.
• Bel naar het MS-behandelcentrum als de klachten niet overgaan.

Naast de jaarlijkse huidcontrole is het advies om u niet zonder bescherming in de zon te gaan.

Wat kunt u zelf doen:

• Als u in de zon bent is het advies om uzelf in te smeren met zonnebrandcrème met SPF 50.
• Het advies is om de zonnebank niet te gebruiken.

De eerste dagen na het innemen van het medicijn kunt u last krijgen van hoofdpijn.

Wat kunt u zelf doen:

• U mag zo nodig paracetamol gebruiken.
• Drink voldoende water, en probeer cafeïne en alcohol te beperken.

Uw bloeddruk wordt gecontroleerd door het MS-behandelcentrum of u kunt zelf uw bloeddruk meten en uw metingen invoeren in de thuismeten app.

Als het aantal witte bloedcellen vermindert, bent u gevoeliger voor infecties. Daardoor kunt u sneller verkouden worden of griepachtige verschijnselen krijgen.

Een leverfunctiestoornis komt vooral voor tijdens de eerste 6 maanden dat u het medicijn gebruikt. Bij de meeste mensen herstelt dit weer binnen een paar weken. Voor en tijdens de behandeling controleren we uw leverfunctie.

Bij maculaoedeem ziet u wazig en minder scherp. Soms lijken beelden vervormd of anders dan normaal. Als u deze klachten krijgt bel dan naar uw behandelaar.

• U mag niet zwanger worden tijdens het gebruik van ozanimod, ponesimod en fingolimod, omdat er een verhoogde kans is op aangeboren afwijkingen bij het kind.
• We adviseren u dringend om betrouwbare anticonceptie te gebruiken tijdens de behandeling:
  • ozanimod: tot 3 maanden na de behandeling.
  • ponesimod: tot 1 week na de behandeling.
  • fingolimod: tot 2 maanden na de behandeling.
• Heeft u een zwangerschapswens? Neem dan contact op met de MS-verpleegkundige voor overleg over stoppen met het medicijn en verdere begeleiding. Het stoppen van het medicijn verhoogt de kans op het ontstaan van nieuwe MS-ontstekingen. Soms is er een tijdelijke andere behandeling nodig om veilig te kunnen stoppen. De verpleegkundig specialist kan u hier meer informatie over geven.
• Er wordt bij gebruik van het medicijn geen effect op de vruchtbaarheid van zowel mannen als vrouwen verwacht.

Het wordt sterk afgeraden om borstvoeding te geven tijdens het gebruik van ozanimod, ponesimod of fingolimod.