Cultuursensitief werken

H. (73 jaar) heeft chronische luchtweg- en longproblemen en wordt na het oplopen van covid opgenomen op de longafdeling. Na een aantal dagen gaat het heel snel achteruit met H. en heeft hij veel pijn. Alles duidt erop dat H. niet meer lang te leven heeft. In het multidisciplinair overleg wordt besproken dat het wellicht beter is om de behandeling te staken en om de laatste levensfase van H. zo comfortabel mogelijk te maken. In het familiegesprek gaat de arts in gesprek met H. en directe familie over deze bevindingen. H. stemt in met het stoppen van de behandeling, maar weigert morfine tegen pijn en benauwdheid. In de cultuur/religie van H. is het namelijk gewoon om bij bewustzijn het lijden en de dood te doorstaan. Hier haalt H. zin uit. Dit besluit roept gevoelens van ongemak op bij de arts en het verpleegkundig personeel. In hun beleving is het mensonwaardig om H. aan zijn lijden over te laten. De emoties lopen hoog op en men weet hier geen raad mee. (fictieve casus)

In de zorg zien we steeds meer patiënten met een andere culturele achtergrond, levenswijze, of religie. Deze diversiteit in de patiëntenpopulatie zal in de toekomst alleen maar toenemen. Als gevolg hiervan zullen zorgprofessionals steeds vaker te maken krijgen met een andere kijk op kwaliteit van leven, lijden, ziekte en dood. Patiënten die een behandeling weigeren op basis van een geloofsovertuiging/levensbeschouwing met het reële risico dat men komt te overlijden, maar ook patiënten die ondanks complicaties (ondraaglijk lijden) koste wat het kost willen dat de behandeling wordt voortgezet is geen vreemd gegeven meer. Dit kan soms leiden tot spanningen en frustraties bij zorgprofessionals omdat men de gezondheidsbeslissingen en gedragingen van de patiënt niet kan plaatsen. Patiënten op hun beurt, maar ook familie en naasten, kunnen zich hierdoor niet gezien of begrepen voelen tijdens het ziekteproces.  Dit alles zet de arts-patiëntrelatie onder druk, leidt tot argwaan naar de zorgverlening en in uitzonderlijke gevallen tot ongewenste escalaties. Enige kennis hebben van andere culturen en levensbeschouwingen kan hier verandering in brengen. Ook een verdieping in de visie op zorgethiek is zinvol, waarbij men ingaat op de relatie tussen jou als zorgverlener en je patiënt. Binnen het Jeroen Bosch Ziekenhuis is hier oog en aandacht voor. Het uitgangspunt is namelijk dat iedere patiënt de zorg verdient die bij hem of haar past én dat jij de zorg kan verlenen die bij jou past.  Het is vanuit dit principe dat er i.s.m. de Vakgroep Geestelijke Verzorging de zakkaartjes ‘Interculturele zorg aan patiënten’ en ‘Zorg verlenen tijdens de Ramadan’ zijn ontwikkeld. Ook worden er regelmatig klinische lessen aangeboden voor de ontwikkeling van interculturele competenties en worden sprekers uitgenodigd om dit thema onder de aandacht te brengen. Maar voor een zorginstelling om cultuursensitief te worden is er meer nodig dan alleen onderwijs. Interculturele zorg of cultuursensitief werken is ook een kwestie van beleid, manier van communiceren, toegankelijkheid en diversiteit van het personeelsbestand.  Cultuursensitief werken vraagt dan ook om een kritische blik naar de missie en visie van zorginstellingen om zo mee te bewegen met de steeds meer veranderende samenleving.

drs. Ramzi Oulad Lmaroudia                                              Marlies van der Zande - Jansen

Geestelijk verzorger (islamitisch)                                       Geestelijk verzorger

Vakgroep Geestelijke Verzorging                                        Vakgroep Geestelijke Verzorging

Laatste revisie: 14 oktober 2022 - 09:12