Uw behandelend arts stelt de diagnose aan de hand van uw klachten en aanvullend onderzoek. Mogelijke onderzoeken van de speekselklieren zijn:

• Lichamelijk onderzoek. Ontstekingen of een gezwel zijn bij het lichamelijk onderzoek door een arts goed vast te stellen. Vaak kan een steen in een afvoerbuis aan de binnenzijde van de wang of onder de tong worden gevoeld.
• Echo. Dit is een eenvoudig onderzoek waarbij met geluidsgolven speekselstenen of een gezwel in beeld gebracht kunnen worden.
• Punctie. Met een naald wordt een klein weefselmonster weggenomen dat onder de microscoop wordt bekeken. Meestal kan hiermee al worden besloten om wat voor aandoening het gaat.
• Sialografie. Dit is een röntgenonderzoek waarbij contrastvloeistof vanuit de mond in de speekselkliergang wordt gespoten.
• CT-scan. Met behulp van een computer worden gemaakte röntgenfoto’s bewerkt tot een speciaal beeld.

Speekselklieren worden gestimuleerd door zuigen op zuurtjes of door het spoelen met citroenzuur. Steentjes of ontstekingen kunnen hierdoor verwijderd worden. Als dat nodig is, krijgt u  er antibiotica bij.

Een operatie is nodig als er een gezwel aanwezig is of wanneer uit de ontsteking een abces is ontstaan. De operatie wordt uitgevoerd tijdens een korte opname in het ziekenhuis en vindt plaats onder narcose. Er is geen speciale voorbereiding nodig.

Operatie aan de glandula submandibularis

Via een kleine snee van 5 centimeter onder de rand van de onderkaak, wordt de hele klier met zijn afvoergang verwijderd.

Operatie aan de glandula parotis (parotidectomie)

De snee voor deze operatie loopt voor het oor langs recht naar beneden, buigt onder het oorlelletje af naar achteren en loopt dan onder de kaakrand nog 5 centimeter door. Deze snee geeft cosmetisch het meest nette resultaat. Soms is nog een snee achter het oor nodig.

Oppervlakkige parotidectomie

Als er een goedaardig gezwel of een chronische ontsteking is, wordt meestal een deel van de klier verwijderd. Hierbij wordt het oppervlakkige deel van de klier vrijgemaakt van alle takken van de aangezichtszenuw en helemaal verwijderd. Dit is zeer precies werk, omdat de zenuwtakjes klein zijn en direct tegen het te verwijderen klierweefsel aanliggen. Er wordt vaak een slangetje achtergelaten, zodat er geen bloed onder de huid kan ophopen.

Totale parotidectomie

Hierbij wordt de hele klier verwijderd. Deze operatie is meestal nodig als er een kwaadaardig gezwel is.

De dag na de operatie kan het slangetje worden verwijderd. Afhankelijk van de operatie, kunt u na 1 tot 3 dagen weer naar huis. Tegen de pijn is over het algemeen een eenvoudige pijnstiller voldoende, zoals paracetamol. Het is goed om ;deze pijnstillers alvast in huis te hebben. U kunt ze kopen bij de apotheek en drogist.

De dag na de operatie mag u weer douchen. Als u thuis bent, zijn er geen leefregels die u moet volgen. Als u naar huis gaat, krijgt u een afspraak voor een poliklinische controle.

Als zenuwen niet volledig meer functioneren, dan duurt soms wel 6 maanden voordat u helemaal bent hersteld. Het missen van 1 of 2 grote speekselklieren levert geen problemen op. Het meest voorkomende goedaardige gezwel, het zogenaamde ‘menggezwel’, kan terugkeren.

Geen enkele operatie is zonder risico’s. Zo zijn er ook bij operaties aan speekselklieren de normale kans op complicaties van een operatie, zoals een nabloeding of wondinfectie.

Daarnaast zijn er nog enkele specifieke complicaties mogelijk, zoals:

• Zenuwbeschadiging. Vlak naast de onderkaak-speekselklier loopt een gevoelszenuwtak. Bij de operatie aan deze speekselklier bestaat het risico dat deze zenuw wordt beschadigd. In een enkel geval is het gevoel na de operatie meestal tijdelijk wat verminderd. Bij de operatie aan de glandula parotis bestaat het risico op beschadiging van 1 of meer van de takken van de aangezichtszenuw. Over het algemeen ontstaat dan een tijdelijke en meestal gedeeltelijke uitval van de functie van 1 of meer aangezichtsspieren. Het kan zijn dat het ooglid niet meer goed sluit of dat de mondhoek hangt. Het gaat gelukkig bijna altijd om een tijdelijke uitval. De kans dat een zenuwtak wordt doorgesneden is erg klein. In het geval van een totale parotidectomie in verband met een kwaadaardig gezwel, kan het soms noodzakelijk zijn de aangezichtszenuw of een deel ervan mee te verwijderen. Soms kan al tijdens de operatie een zenuwtransplantaat worden ingebracht. In andere gevallen kan eventueel later een hersteloperatie worden gedaan. In veel gevallen vermindert soms tijdelijk het gevoel in het oorlelletje.
• Syndroom van Frey. Dit syndroom komt nog wel eens voor, meestal enige tijd na de operatie. Tijdens of na het eten treedt er transpiratie op in het gebied voor het oor. De oorzaak van dit verschijnsel is niet duidelijk. Het is soms een vervelend verschijnsel maar het kan geen kwaad. Er zijn crèmes die kunnen helpen, maar helaas is er niet altijd een goede behandeling mogelijk.